Project Wonen en zorg 2040 in Utrecht: ‘De beweging is op gang’

‘Onze dashboards geven inzicht in de woonzorgopgave in de regio Utrecht en hebben het gesprek tussen partijen in 25 gemeenten goed op gang gebracht’, vertelt Arnout Siegelaar, ambassadeur van het voormalige Taskforce Wonen en Zorg en projectleider van het project.

Het project Wonen en Zorg 2040 bestaat nu één jaar en is onderdeel van de IVVU, Vereniging van instellingen voor verpleging en verzorging in Utrecht. Het project is onderdeel van de Krachtig Verbindende Toekomstvisie Utrecht en zorgt voor overzichtelijke dashboards. Daarmee kunnen gemeenten, lokale zorgaanbieders, woningcorporaties en welzijnsorganisaties in de regio Utrecht een visie ontwikkelen over hoe toekomstbestendige ouderenzorg er in hun gebied uit moet gaan zien. En dat is nodig. Want als we niks doen is er in de regio Utrecht een tekort van 11.000 verpleegplekken in 2040.

Dashboards waardevol voor inspiratiesessies
‍Siegelaar vertelt dat ze het afgelopen jaar 30 inspiratiesessies hebben georganiseerd voor gemeenten, zorgaanbieders, woningcorporaties en welzijnsorganisaties. ‘De sessies zorgden voor bewustwording bij gemeenten, woningcorporaties en bij projectontwikkelaars. Zij kregen goed in beeld wat de omvang van de vraag is, wat belemmeringen en uitdagingen zijn, en welke oplossingen mogelijk zijn. Onze dashboards zijn belangrijke handvatten geweest om de woonzorgopgave in beeld te krijgen en het goede gesprek te voeren.’

Dashboards waardevol voor inspiratiesessies
‍Siegelaar vertelt dat ze het afgelopen jaar 30 inspiratiesessies hebben georganiseerd voor gemeenten, zorgaanbieders, woningcorporaties en welzijnsorganisaties. ‘De sessies zorgden voor bewustwording bij gemeenten, woningcorporaties en bij projectontwikkelaars. Zij kregen goed in beeld wat de omvang van de vraag is, wat belemmeringen en uitdagingen zijn, en welke oplossingen mogelijk zijn. Onze dashboards zijn belangrijke handvatten geweest om de woonzorgopgave in beeld te krijgen en het goede gesprek te voeren.’

Opgave centraal stellen

In de praktijk blijkt dat de mensen van het project Wonen en zorg 2040 een waardevolle rol kunnen spelen als verbinder en aanjager. Partijen zijn, ook als er regionaal wordt samengewerkt, vaak nog op zoek rollen en verhoudingen. Door de opgave centraal te stellen kunnen we vaak grote stappen zetten in het formuleren van een gezamenlijke en gedragen aanpak. Volgens Siegelaar begint het met openheid over visie en voornemens, maar ook over vragen en onzekerheid. ‘Het is vaak een eye-opener dat de aanpak van wonen en zorg niet meer alleen het domein is van zorgorganisaties, maar nu in volle omvang een gedeelde verantwoordelijkheid is voor onder meer zorgorganisaties, gemeente én woningcorporaties.’

Bereidwilligheid partijen is groot
Hij benadrukt dat er geen simpele oplossingen zijn. ‘Een onderzoekende houding, waardoor leuke en inspirerende gesprekken op gang komen, is erg belangrijk. Dan komt de kaart van stad of dorp al snel op tafel om samen te zoeken naar mogelijkheden voor wonen met zorg, nabij bestaande voorzieningen, in complexen en in de wijk.’ Ter illustratie vertelt Siegelaar over een ontwikkelaar die appartementen bouwde naast een zorglocatie. Hij bleek meer dan bereid om de plattegronden en de logistiek van zijn complex nog eens voor te leggen aan de zorgorganisatie. ‘En’, vervolgt Siegelaar: ‘we kijken in elke stad of dorp naar de schaarse mogelijkheden voor nieuwbouw. Gemeentes staan praktisch allemaal open voor input in het nieuwbouwbeleid vanuit de woonzorgopgave. Input, die ze komend jaar weer kunnen gebruiken voor de Woonzorgvisie die wettelijk verplicht is vanaf 1 januari 2024.’

Concept-akkoord in Rhenen
‍In Rhenen heeft dat - met de ondersteuning van Siegelaar en collega’s - recent geresulteerd in een conceptakkoord waarin de gemeente, woningcorporaties en zorgorganisaties de handen ineen hebben geslagen en wonen en zorg samen gaan aanpakken. Siegelaar geeft aan dat het aantal 75+ers in Rhenen gaat toenemen van 2.000 naar 3.500 in 2040. ‘Zonder aanvullend beleid is er in 2040 een tekort van ongeveer 185 verpleegplekken. In het akkoord spreken de partijen zich uit over individuele en gezamenlijke verantwoordelijkheden.’

Wees ook pragmatisch
Hij heeft een tip voor organisaties die aan de slag gaan met de woonzorgopgave in hun gebied. ‘Natuurlijk heb je een analyse, een visie en een uitvoeringsprogramma nodig. Maar dat bij elkaar duurt zomaar twee jaar. Dus pak het ook pragmatisch aan: waar kun je nu al aan de slag met het geschikt maken van locaties voor ouderen. Of locaties alvast daarvoor te alloceren.’

Over het project Wonen en Zorg2040
‍De IVVU zorgt ervoor dat informatie over wonen en zorg bruikbaar en toegankelijk gemaakt wordt voor lokaal of regionaal gebruik. In het project Wonen en Zorg 2040 wordt per gemeente een analyse gemaakt van het huidige zorgaanbod in relatie tot de groeiende vraag. Dit geeft de ouderenzorgorganisaties inzicht in de ontwikkelmogelijkheden van hun dienstverlening en vastgoed. En het geeft gemeenten inzicht in benodigde voorzieningen. 

Hier kun je de dashboards Wonen met zorg per regio in Utrecht downloaden.

Het project Wonen en Zorg 2040 is een initiatief van de IVVU en wordt bekostigd door Zilveren Kruis Zorgkantoor.