Woningtoewijzing en doorstroming

Het Aanjaagteam helpt provincies en gemeenten, woningcorporaties, beleggers en ontwikkelaars, zorginstellingen en zorgkantoren om te zorgen voor voldoende en passende woonzorgoplossingen voor ouderen in de bestaande bouw en in de nieuwbouw. Dit doen we vanuit de vraag: hoe kan de fysieke ruimte (woning, woongebouw en woonomgeving) helpen om de grote transitie die noodzakelijk is in de zorg, mogelijk te maken? Die ingrepen in de fysieke ruimte moeten gericht zijn op zorgzame gemeenschappen: een omgeving (woongebouw of buurt) waar jong en oud elkaar kennen, naar elkaar omzien en iets voor elkaar kunnen betekenen. En waar nodig professionele zorg aanvullend beschikbaar is als sprake is van een toenemende zorgvraag. Een cruciale stap in het realiseren van zo’n zorgzame gemeenschap is het doelgericht toewijzen van woningen. Zo komt er een evenwichtige dynamiek tussen zorgdragers en zorgvragers. Naast het toewijzen van woningen is het ook belangrijk om (aanstaande) ouderen bewust te maken tijdig na te denken over eventuele verhuizing naar een passende woning. Daarbij is het belangrijk om de drempel voor een verhuizing te verlagen en ondersteuning te bieden gedurende het hele proces – van oriëntatie tot en met de verhuizing.

 

In deze Kenniskaart presenteert het Aanjaagteam verschillende varianten op woningtoewijzing en doorstroming, zodat je daarmee aan de slag kunt gaan. Dit is een handzaam overzicht met suggesties, aandachtspunten en voorbeelden.

 

De vier routekaarten

1

Woningtoewijzing gericht op zorgzame gemeenschappen
2

De rol van de huisvestingsverordening
3

De rol van communicatie en media bij doorstroming
4

Ondersteuning van ouderen bij het verhuisproces

Dilemma's

  • Er kan verdringing optreden op de markt voor sociale huurwoningen als ouderen met een beperkt inkomen, maar met vermogen, verhuizen naar een sociale huurwoning. Dit kan zorgen voor een ongelijke verdeling van de woningen, waarbij de beschikbare sociale huurwoningen mogelijk niet altijd terechtkomen bij de meest kwetsbare groepen. Wie heeft voorrang? 

  • Er zijn uitzonderingen mogelijk bij de passende toewijzing van een woning, om daarmee doorstroming te bevorderen. Ouderen beschikken na de verkoop van hun woning vaak over vermogen, maar hebben tegelijkertijd een laag inkomen. Hierdoor komen zij op basis van hun inkomen vaak alleen in aanmerking voor een goedkopere huurwoning. Deze is vaak minder ruim en van lagere kwaliteit dan hun vorige woning. Toch bestaat de mogelijkheid om ouderen met vermogen toe te wijzen aan een duurdere huurwoning.

  • Ouderen met een koopwoning verhuizen meestal naar een andere koopwoning. Het aanbod van passende koopwoningen is beperkt. Daarnaast hebben ouderen met een afgeloste hypotheek vaak alleen een overbruggingshypotheek nodig. Er zijn meerdere (wettelijke) redenen waarom banken en andere hypotheekverstrekkers zo’n overbruggingshypotheek nauwelijks verstrekken. Het is belangrijk dat er voldoende mogelijkheden komen voor ouderen om zonder financiële belemmeringen door te stromen naar een koopwoning die past bij hun nieuwe situatie.